بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط بر آنالیز ژنتیکی میزان پروتئین شیر در دوره های شیردهی اول تا سوم گاوهای هلشتاین ایران

در این تحقیق به منظور بررسی اهمیت اثر متقابل ژنوتیپ و محیط بر آنالیز ژنتیکی میزان پروتئین شیر، از رکوردهای 305 روز صفت پروتئین شیر مربوط به سه دوره شیردهی 56612 رأس گاو هلشتاین از 384 پدر و 47777 مادر استفاده شد . این داده ها طی سال های 1388-1381 توسط مرکزاصلاح نژاد دام کشور از 147 گله جمع آوری شده بود. آنالیز ژنتیکی با استفاده از مدل دام یک متغیره و چند متغیره به کمک نرم افزار asreml انجام شد. در این مدل اثرات ثابت شامل اثرات گله – سال- فصل زایش، سن حیوان برحسب ماه، ماه تولد و ماه زایش اثر معنی داری برمیزان تولید پروتئین شیر داشتند( p<0/001). ولی سال تولد اثرمعنی داری بروی میزان تولید پروتئین شیر نداشت. (در تحقیق حاضر، پدرها به عنوان ژنوتیپ در نظر گرفته شدند. محیط های مورد بررسی شامل استان رکوردگیری، سال زایش، سال تولد، گله، اندازه گله، میانگین تولید شیرگله ومیانگین تولید چربی گله و میانگین تولید پروتئین گله بودند. اضافه کردن اثرات متقابل پدر درسال تولد، میانگین چربی شیر گله، میانگین پروتئین گله (در دوره شیردهی اول ودوم) و اثرات متقابل پدر در استان، گله و اندازه گله (برای هر سه دوره شیردهی) سبب بهبود معنی دار لگاریتم حداکثر درستنمائی مدل آنالیز ژنتیکی شد. لحاظ کردن اثرات متقابل ژنوتیپ و محیط به مدل آنالیز ژنتیکی سبب افزایش همبستگی های ژنتیکی و فنوتیپی بین دوره های مختلف شیردهی شد. به طوری که مقدار همبستگی های ژنتیکی مقدار پروتئین شیر پس از اضافه کردن اثرات متقابل ژنوتیپ ومحیط دوره های شیردهی اول با دوم از 91/0 به 97/0، اول با سوم از 82/0 به 85/0 و دوم با سوم از 94/0 به 98/0 افزایش یافت. اما در مورد همبستگی های فنوتیپی تغییرات بسیار جزئی بود. نتایج حاصل از این آنالیز نشان می دهدکه با افزایش فاصله دوره های شیردهی همبستگی ژنتیکی کاهش می یابد و همبستگی ژنتیکی بین دوره های متوالی بیشتر از دوره های غیر متوالی است. همچنین نتایج این بررسی نشان می دهد که همبستگی بین دوره متوالی دوم و سوم بیشتر از همبستگی بین دوره متوالی اول و دوم می باشد. بنابراین لازم است به موضوع اثر متقابل ژنوتیپ و محیط در آنالیز ژنتیکی صفت پروتئین شیر در گاوهای هلشتاین ایران توجه شود.